Τρίτη 11 Φεβρουαρίου 2014

H ΘΕΑ ΓΑΤΑ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ


           foto : GunKarta, Wikipediaη θεά -γάτα, ήλιος και φεγγάρι της Κ.Αιγύπτου
 Η Μπαστ ήταν κόρη του θεού ήλιου ( Ρα)  και διαδραμάτισε σημαντικότατο ρόλο στην αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία. Υπάρχουν υποθέσεις ότι οι γάτες που κατοικούν στα νησιά της Κένυας στο  Αρχιπέλαγος Λαμού, είναι πιθανότατα οι τελευταίοι απευθείας απόγονοι των γατών που ζούσαν στην αρχαία Αίγυπτο.
Σε πολλές θρησκείες στην αρχαιότητα υπήρχε η δοξασία ότι οι γάτες είναι εκστατικές ψυχές, σύντροφοι ή οδηγοί για τους ανθρώπους και ότι είναι παντογνώστες αλλά δεν μπορούν να επηρεάσουν τις ληφθείσες αποφάσεις των ανθρώπων, επειδή δεν έχουν φωνή. Στην Ιαπωνία, η Μανέκι Νέκο (Maneki Neko ) είναι μια γάτα που συμβολίζει την καλοτυχία. Ενώ για το Ισλαμ δεν αποτελεί ιερό ζώο, ορισμένοι συγγραφείς αναφέρουν ότι ο Προφήτης Μωάμεθ είχε μια αγαπημένη γάτα, με το όνομα Μουέζα.Λέγεται ότι η αγάπη του για τα ζώα αυτά ήταν τόσο μεγάλη, ώστε "θα προτιμούσε να έμενε χωρίς το μανδύα του παρά να ενοχλούσε μια γάτα που θα κοιμόταν επάνω σε αυτόν".



H  Μπάστετ ήταν αρχικά μιά Αιγυπτιακή  θεότητα-λέαινα που λατρευόταν ήδη από το 2890 π.χ.Ονομάζεται επισης Baast, Ubasti και Μπασέτ.΄Ηταν πολεμική θεότητα και λατρευόταν στο Δέλτα του Νείλου πριν από την ενοποιηση των πολιτισμών της αρχαίας Αιγύπτου.  Στην ΄Ανω Αίγυπτο η Sekhmet ήταν η παράλληλη πολεμική θεότητα της λέαινας Μπαστ. Παρόμοιες θεότητες, συγχωνεύτηκαν αργότερα σε μία. Κατά τη διάρκεια της εικοστής δεύτερης δυναστείας περίπου 945-715 π.χ η θεότητα αλλάζει και γίνεται από λέαινα , γάτα , Bastet. H πόλη που λατρευόταν κυρίως ήταν η Βούβαστις.
Από την 3η π. Χ χιλιετία άλλοτε απεικονίζεται σαν άγρια λεαινα ή μιά γυναίκα με το κεφάλι λιονταριού και τα αγάλματά της ήταν φτιαγμένα από αλάβαστρο. Αρχικά ήταν προστάτης της Κάτω Αιγύπτου και υπερασπιστής του Φαραώ.

Walters Art Museum

Στην πρώτη χιλιετίαα π. Χ όταν πλέον εξημερωμένες γάτες εκτρέφονται ως κατοικίδια ζώα, κατά τη διάρκεια της 18η δυνασστείας η Bastet  άρχισε να εικονίζεται σαν μιά γυναίκα με κεφάλη γάτας και τελικά από την 22η δυναστεία καθιερώθηκε ως κατ΄εξοχήν αιγυπτιακή γάτα-θεά. Στο μέσο βασίλειο, η κατοικίδια γάτα εμφανίστηκε σαν ιερό ζώο και λατρεύτηκε, διότι προστάτευε τις αποθήκες των σιτηρών, εξολοθρεύοντας τους αρουραίους, που κατάστρεφαν τις σοδειές, αλλά και τα φίδια.
Ο Ηρόδοτος , ο ΄Ελληνας ιστορικός που ταξίδεψε στην Αίγυπτο τον 5ο π.Χ αι, μας περιγράφει τον ναό της γάτας -Θεάς.Μας περιγράφει πως ο ναός της Μπαστ βρισκόταν στο κέντρο της πόλης σε ένα νησί που σχηματιζόταν από δύο διαφορετικά κανάλια που ξεκινούσαν απ΄τον Νείλο και έζωναν τον ναό από τρεις τρεις πλευρές του. Γύρω απ΄το μεγάλο ιερό υπήρχε ένα άλσος από πανήψυλα δέντρα. Το σχήμα του ναού ήταν τετράγωνο και υπήρχε δρόμος στρωμένος με πέτρα μέχρι την είσοδο πλάτους 400 μέτρων ενώ τα δένδρα εκατέρωθεν του δρόμου έφθαναν στον ουρανό.
Ο Ηρόδοτος αναφέρει επίσης, ότι πολλές επίσημες εοριτές προς τιμήν της πραγματοποιούνταν στην Αίγυπτο και ειδικά στην Βούβαστη, όπου κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής της, έρχονταν περίπου 700.000 προσκυνητές, τόσο άνδρες , όσο και γυναίκες. Οι γυναίκες  ήταν επιφορτισμένες με την μουσική , το τραγούδι και το χορό προς τιμήν της θεάς, ενώ μεγάλες θυσίες γίνονταν τότε και καταναλώνονταν τεράστιες ποσότητες κρασιού.  Αυτό έχει να κάνει με την Αιγυπτιακή δοξασία ότι οι λιονταρίσιες θεές κατευνάζονται με τις γιορτές της μέθης.

Μπάστ με κεφαλή λέαινας, τον ηλιακό δίσκο και την κόμπρα, Μουσείο Λούβρου, φωτο:Rama ,wikipedia

Η θεά Bast  μερικές φορές απεικονίζεται να κρατά ένα τελετουργικό σείστρο στο ένα χέρι και μιά αιγίδα στο άλλο, ή ένα γοργόνιο στολισμένο με κεφάλι λέαινας.
Η Βast αρχικά λατρευόταν σαν λέαινα ηλιακή θεά στο μεγαλύτερο μέρος της Αιγυπτιακής ιστορίας πολύ αργότερα μετετράπη σε θεά γάτα Νπαστέτ και σεληνιακή πλέον θεότητα, πιθανότατα με την επίδραση της ελληνικής θρησκείας , γιατί οι ΄Ελληνες την ταύτισαν με την Αρτέμιδα, σεληνιακή θεότητα, που ήταν αδελφή του Απόλλωνος -ηλίου. Στην ελληνική μυθολογία η Bast είναι γνωστή σαν Αίλουρος.
Οι γάτες στην αρχαία Αίγυπτο ετύγχαναν ιδιαίτερου σεβασμού και προστασίας και συχνά φορούσαν χρυσά κοσμήματα. Στον ναό στο Per-Bast βρέθηκαν μερικές μουμιοποιημένες γάτες θαμένες δίπλα τους ιδιοκτήτες τους. Περισσότερες δε από 300.000 μουμιοποιημένες  γάτες ανακαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές . Η κατάσταση της γάτας στην Αίγυπτο ήταν περίπου ισοδύναμη με κείνη της αγελάδας στην σύγχρονη Ινδία. Ο θάνατος μιάς γάτας έφερνε μεγάλο πένθος στην οικογένεια  που ξύριζε τα φρύδια της σε ένδειξη πένθους και την έθαβε με ιδιαίτερες τιμές. Επειδή οι κατοικίδιες γάτες είναι τρυφερές και προστατευτικές με τα παιδιά τους, η θεά Bast   θεωρήθηκε επίσης μιά καλή μητέρα και μερικές φορές απεικονίζεται με πολλά γατάκια. Οι μητέρες φορούσαν επίσης στα παιδιά τους , ένα φυλαχτό που δείχνει τη θεά με τα γατάκια της, ο αριθμός των οποίων είχε σχέση με τον επιθυμητό αριθμό παιδιών από την μητέρα.

foto:Gryffidor,Wikipedia
                                           Μουσείο Κων/πολης, αρχαίο ειδώλιο Μπαστέτ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου